Mỗi khi nhắc đến ốc đảo Cần Giờ, nhiều người vẫn thường liên tưởng ngay đến những cánh rừng ngập mặn trải dài khắp cung đường Rừng Sác. Nhưng đâu chỉ có cảnh vật hữu tình nên thơ, Cần Giờ còn là nơi mà thiên nhiên và hệ sinh thái được bảo tồn gần như nguyên vẹn. Và trong không gian yên bình ấy, những loài cây đua nhau “nở rộ”, rễ cành đan xen tựa như đang ôm ấp. Tất cả cùng hòa quyện nên một bức tranh thiên nhiên sống động và tràn đầy nhựa sống.

Rừng ngập mặn Cần Giờ Cần Giờ không chỉ là khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận. Mà ốc đảo mộc mạc này còn là biểu tượng của sức sống bền bỉ và đầy nội lực. Trải qua bao thăng trầm của dòng thời gian, nhưng thiên nhiên nơi đây vẫn giữ được cho mình một nhịp thở riêng, để làm “ngôi nhà chung” cho hàng trăm loài thực vật khác nhau sinh sống. Mỗi loài cây tại Cần Giờ không chỉ mang một giá trị sinh thái nổi bật. Mà còn là sự gắn liền với đời sống của người dần, và dần dần trở thành một phần ký ức và văn hóa của người dân nơi đất trời mộc mạc này. 

Hệ thực vật đa dạng – nền móng của hệ sinh thái Cần Giờ

Điểm đặc biệt của rừng ngập mặn Cần Giờ có lẽ là sự đa dạng và phong phú trong cấu trúc thảm thực vật. Các loài thực vật nơi đây được chia thành hai nhóm chính bao gồm: rừng thuần loài và rừng hỗn giao. Mỗi loại rừng lại có sự hiện diện của nhiều loài cây đặc hữu, mang trong mình những vai trò khác nhau trong việc bảo vệ môi trường và tiếp tục duy trì hệ sinh thái. 

Theo thống kế, trong nhóm rừng thuần loài thì loài đước đôi chiếm diện tích lớn nhất, lên đến 56% trong tổng số. Kế đến là loài mắm với tỷ lệ 32%, số còn lại là dừa lá chiếm 3% và chà là chiếm 1%. Ngoài ra còn có các loài thực vật khác như bần, xu ồi, tra, gõ nước, đựng, cóc trắng, bạch đàn, trang, vẹt,... cũng góp phần làm giàu thêm cho sắc xanh tại ốc đảo Cần Giờ. Trong khi đó, ở rừng hỗn giao, nhiều loài cây cùng sinh trưởng xen kẽ, tạo nên sự cộng sinh hài hòa, giúp hệ sinh thái thêm vững chắc và đa dạng.

Đước đôi – “người lính gác” kiêu hùng giữa rừng xanh Cần Giờ

Giữa mênh mông sông nước, đước đôi vẫn vươn mình hiên ngang như những người lính gác trung thành của rừng ngập mặn. Những tán lá xanh rợp trời rộng lớn, những chiếc rễ chống đan xen chằng chịt. Tất cả đã tạo nên một bức tường thành kiên cố, giúp bảo vệ đất mẹ khỏi những đợt sóng vỗ ngày đêm. Đi giữa rừng đước, du khách như được bước vào một thế giới huyền bí. Nơi thiên nhiên thì thầm những bản nhạc xanh mướt, nơi mà từng cơn gió đều mang theo hương mặn nồng của biển cả hòa cùng chút dịu dàng của ốc đảo hoang sơ. 

Không chỉ đẹp trong dáng hình mạnh mẽ, đước đôi còn là hơi thở của cuộc sống nơi đây. Bộ rễ chằng chịt là nơi trú ngụ của bao loài cá tôm, nơi sinh sôi của hệ sinh thái thủy sinh trù phú. Đước đôi cũng gắn bó với con người trong đời thường – từ thân gỗ chắc khỏe dùng làm nhà cửa đến than củi bền lâu nổi tiếng khắp vùng. Với khách lữ hành, hình ảnh rừng đước đôi không chỉ là một thắng cảnh thiên nhiên mà còn là biểu tượng bất diệt của sức sống và sự hài hòa giữa con người với biển rừng Cần Giờ.

Mắm – lớp đất nền cho sự hồi sinh

Nếu đước đôi được ví như người lính gác, thì mắm chính là “người mở đường” cho sự phát triển của rừng ngập mặn. Loài cây này có khả năng mọc trên vùng đất bãi bồi, nơi mặn và chua mà ít loài cây nào có thể sinh sống. Nhờ mắm, đất được cải tạo dần, tạo điều kiện cho các loài cây khác như đước, bần hay dừa lá mọc lên sau này.

Cây mắm cũng là hình ảnh quen thuộc của vùng sông nước miền Nam. Vỏ và lá mắm từng được người dân sử dụng trong đời sống hằng ngày, từ nấu ăn đến làm thuốc. Sự hiện diện của mắm ở Cần Giờ chính là minh chứng cho sức mạnh của sự thích nghi – một loài cây nhỏ bé nhưng góp phần tạo dựng nền móng cho cả hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Những loài cây khác trong rừng thuần loài

Ngoài đước đôi và mắm, rừng thuần loài Cần Giờ còn có sự góp mặt của dừa lá, chà là cùng nhiều loài cây bản địa khác. Dừa lá với những tàu lá dài, mềm mại không chỉ tạo bóng mát mà còn được tận dụng làm vật liệu lợp mái, đan lát. Chà là tuy ít phổ biến nhưng lại là điểm nhấn thú vị, giúp hệ sinh thái thêm phong phú và đa dạng.

Bên cạnh đó, những loài cây như bần, xu ồi, tra, gõ nước, đưng, cóc trắng, bạch đàn, trang, vẹt cũng tô điểm thêm sự đa sắc màu của rừng. Mỗi loài đều có vai trò riêng: có loài giữ đất, có loài cung cấp thức ăn, có loài làm nơi trú ngụ cho chim thú. Chính sự phong phú này đã biến Cần Giờ trở thành một “bảo tàng sống” về thực vật rừng ngập mặn.

Rừng hỗn giao – bức tranh cộng sinh của thiên nhiên

Khác với rừng thuần loài, rừng hỗn giao ở Cần Giờ là nơi nhiều loài cây cùng sinh trưởng, tạo nên sự đa dạng sinh học cao. Các quần xã cây như mắm – đước đôi, mắm – bần – dừa lá, hay dà – cóc trắng – vẹt thể hiện sự kết hợp chặt chẽ giữa các loài. Nhờ đó, rừng hỗn giao có khả năng chống chịu tốt hơn trước biến đổi khí hậu và tác động từ con người.

Trong bức tranh ấy, mỗi loài cây đều giữ vai trò quan trọng. Cây mắm tiếp tục làm nhiệm vụ cải tạo đất, đước chắn sóng và giữ bờ, còn bần, vẹt hay cóc trắng thì tạo nên những tầng xanh đa dạng. Sự cộng sinh này giúp rừng ngập mặn không chỉ đẹp mắt mà còn bền vững, trở thành lá chắn tự nhiên cho cả khu vực ven biển Cần Giờ.

Vai trò to lớn của thảm thực vật Cần Giờ

Thảm thực vật tại Cần Giờ không chỉ góp phần làm nên cảnh quan thiên nhiên, mà còn mang ý nghĩa sống còn đối với môi trường. Các loài cây ở đây giúp ngăn chặn xói mòn, duy trì cân bằng đất và nước, đồng thời là nơi cư trú của hàng trăm loài động vật. Nhờ rừng ngập mặn, nhiều loài chim, cá, tôm, cua mới có môi trường lý tưởng để sinh sôi và phát triển.

Ngoài giá trị sinh thái, thảm thực vật Cần Giờ còn gắn liền với đời sống con người. Người dân nơi đây biết tận dụng gỗ, lá và quả của nhiều loài cây để phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Không những thế, rừng ngập mặn còn là nơi giáo dục cộng đồng, giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và tạo cơ hội nghiên cứu cho các nhà khoa học.

Giữ gìn sắc xanh cho thế hệ mai sau 

Những loài thực vật tại Cần Giờ không chỉ tạo nên một hệ sinh thái độc đáo, mà còn là minh chứng cho sự kiên cường và sức sống mãnh liệt của thiên nhiên. Từ đước đôi vững chãi đến mắm kiên trì mở đất, từ rừng thuần loài đến rừng hỗn giao, tất cả cùng hòa quyện để viết nên câu chuyện xanh của vùng đất này.

Khám phá Cần Giờ là cách để chúng ta hiểu rõ hơn giá trị của thiên nhiên, đồng thời ý thức hơn về trách nhiệm bảo tồn. Chỉ khi chung tay giữ gìn, những thế hệ sau mới còn cơ hội chiêm ngưỡng cánh rừng xanh bạt ngàn và lắng nghe bản nhạc rì rào bất tận của gió, sóng và cây lá. Và đó cũng chính là ý nghĩa lớn lao nhất mà rừng ngập mặn Cần Giờ muốn gửi gắm đến mỗi người trong chúng ta.